Jan Heweliusz to bardzo ważna postać w historii Gdańska. Zajmował się astronomią, matematyką, konstruowaniem instrumentów naukowych i browarnictwem. W Gdańsku urodził się, żył i pracował, przy ulicy Korzennej na Starym Mieście. Poświęcone są jego postaci trzy pomniki oraz kilka innych realizacji w przestrzeni miasta.
Pomnik ma formę kolumny wspartej na prostopadłościennej bazie, zwieńczonej głowicą w kształcie sześcianu, na której umieszczono siedzącą postać astronoma z uniesioną ku niebu głową i z książką leżącą na kolanach. Figura jest umieszczona wewnątrz stylizowanej tzw. sfery armilarnej (używany od starożytności przyrząd astronomiczny będący modelem sfery niebieskiej, służący do wyznaczania współrzędnych równikowych i ekliptycznych), symbolizującej niebo otaczające obserwatora znajdującego się na Ziemi. Sfera armilarna została wykonana z blachy miedzianej . Na głowicy kolumny umieszczono napis wykonany z majuskułowych liter odlewanych z brązu: „Janowi Heweliuszowi gdańska młodzież 1973”. Inicjatorem budowy pomnika był prężnie działający w czasach PRL gdański klub Towarzystwa Przyjaciół Dzieci "Neptun", a składki na budowę zbierano przez kilka lat na terenie gdańskich szkół.
Pomnik Jana Heweliusza przy ulicy Korzennej został umieszczony w miejscu pierwotnej lokalizacji pierwszego pomnika. W monumencie zobrazowana jest postać́ siedzącego Heweliusza z książką̨ na kolanie i z astrolabium w lewej ręce. Postać została przedstawiona realistycznie, w stroju historycznym inspirowanym przedstawieniem Jana Heweliusza z miedziorytu Jeremiasza Falcka.
Pomnik przedstawia postać Jana Heweliusza o wymiarach zbliżonych do naturalnych. Jest to rzeźba w granicie umieszczona na poziomo ułożonym bloku granitowym i granitowym postumencie, z wyrytym napisem: „Jan Heweliusz” i datami jego życia 1611–1687. Kompozycja jest wertykalna i statyczna, postać ukazana frontalnie, bryła jest zwarta. W fakturze rzeźby można zauważyć kontrast między partiami gładkimi (twarz) i chropowatymi, uwypuklającymi strukturę kamienia. Szczegółowo opracowana jest jedynie głowa astronoma, ciało spowija schematycznie wyrzeźbiona szata, spod której wyłaniają się dłonie, ujęte schematycznie, Jan Heweliusz trzyma w nich rodzaj lunety. Wizerunek Jana Heweliusza został przedstawiony w sposób tradycyjny i wyidealizowany. Blokowa, zwarta forma, nieco nawiązująca do kierunku modernizmu, jest charakterystyczna dla stylu Wiesława Pietronia. Pomnik został zakomponowany jako centralny obiekt w asymetrycznych okręgach, wytyczonych na gruncie za pomocą kamieni. Po lewej stronie pomnika znajduje się kamienna kula na niskim cokole. Całość kompozycji przypomina układ słoneczny.
Złote malowidło gwiezdnych konstelacji na burgundowym tle to przedstawienie XVII-wiecznej mapy Niebo Północne (jednego z dzieł Heweliusza), tak wykonane na jednej ze ścian kamienicy przed pomnikiem Jana Heweliusza, by postać uczonego spoglądała właśnie na mapę nieba. Malowidło wykonano w jednej z technik dekoracyjnych malarstwa ściennego – sgraffito, polegającej na pokryciu muru kilkoma (najczęściej dwiema) warstwami barwnego tynku i na częściowym zeskrobywaniu wilgotnych warstw górnych za pomocą ostrych narzędzi, wskutek czego w wydrapanych partiach odsłania się kolor warstwy dolnej i powstaje dwu- lub kilkubarwna kompozycja. Autorami są profesorowie i studenci Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Jan Szczypka – pomysł malowidła, Andrzej Dyakowski, Jacek Zdybel – autorzy projektu, Anna Waligórska, Agnieszka Budenko, Anna Kloc, Małgorzata Witschenbach, Anna Taut, Justyna Dziechciarska, Zofia Błażko, Sergiusz Powałka – wykonanie.
Rzeźba ukazująca postać Jana Heweliusza autorstwa Zbigniewa Maleszewskiego jest częścią galerii „Wielcy gdańszczanie” wchodzącej w skład Gdańskiej Plenerowej Galerii Rzeźby. Powstała podczas Pleneru Rzeźby z Granitu Kaszubskiego, który odbył się w 2008 r. w Kaszubskim Parku Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich. W plenerze wzięło udział 11 artystów, reprezentujących pokolenie mistrzów i pokolenie uczniów, a tematem było przedstawienie w granicie słynnych gdańszczan. W efekcie powstało 11 rzeźb, które stanęły w Parku im. Prezydenta Ronalda Reagana.
Mariusz Otta zdecydował się wyrzeźbić postać Jana Hewliusza, gdańskiego astronoma, matematyka i konstruktora instrumentów naukowych. Rzeźba została ustawiona na niewysokim postumencie. Artysta wykonał głowę Jana Heweliusza z czarnego granitu, w charakterystyczny dla siebie sposób łącząc brzydotę z pięknem, osiągając efekt surrealistycznej rzeźby. Twarz astronoma odpowiada wizerunkowi Heweliusza znanemu z przekazów graficznych i malarskich, ale w wersji Mariusza Otty została zniekształcona i przywodząc na myśl surrealistyczne myślenie o kształcie i formie – głowa jest spłaszczona z dokładnie wyrzeźbionymi rysami twarzy.
Dedykowana gdańskiemu astronomowi Janowi Heweliuszowi instalacja autorstwa Sebastiana Warszawy zajęła I miejsce w konkursie ogłoszonym przez Fundację Wspólnota Gdańska w ramach obchodu roku Jana Heweliusza w 2011 r. Konstrukcja obiektu nawiązuje wyglądem do sekstansu – optycznego przyrządu nawigacyjnego, służącego m.in. do mierzenia wysokości ciał niebieskich. Opiera się na maszcie o wysokości 5 m, do którego przymocowany jest metalowy łuk. Na łuku rozpięte są trzy pręty z nawleczonymi trzema kulami symbolizującymi planetoidy, które uczeni nazwali w hołdzie Janowi Heweliuszowi. Łuk jest opatrzony nazwami planetoid. Są to: „5703 Hevelius” na cześć astronoma, „12625 Koopman” od nazwiska rodowego jego drugiej żony i współpracowniczki oraz „764 Gedania” od miejsca życia i działalności Heweliusza.
Urządzenie powstało jako hołd złożony gdańskiemu astronomowi Janowi Heweliuszowi. Na tarczy zegara znajduje się pozłacana inskrypcja dedykacyjna o treści: „Wielkiemu astronomowi Janowi Heweliuszowi, gdańszczanie”. Na tarczy zegara są również inne inskrypcje po łacinie: data wykonania, długość́ i szerokość́ geograficzna oraz nazwa konstelacji gwiezdnej odkrytej przez Heweliusza (astronom jako przyjaciel Jana III Sobieskiego nadał jej nazwę̨ SCUTUM SOBIESCIANUM, czyli Tarcza Sobieskiego).
Fontanna składa się z dwóch części: wodospadu i kilkudziesięciu dysz zgromadzonych na trzech metalowych ringach i wokół nich. Woda wypływa z kamiennej ściany w pobliżu Wielkiego Młyna, tworząc wodospad i nawiązuje do kaskad wodnych tworzonych przez pobliski Kanał Raduni. Na tyłach ściany będącej częścią fontanny jest umieszczony cytat z dzieła Jana Heweliusza Selenographia: „… W wodzie, owej płynnej materii, nie ma nic stałego”.
