Zdjęcie poziome ze zbliżeniem na malarską dekorację architektoniczną, która znajduje się na fasadzie ciemnobordowej kamienicy. Jest to ciemnobeżowe sgraffito, które imituje m.in. dwa, okrągłe medaliony z przedstawieniami ludzkimi w historyzujących strojach, a także długie pasy z dekoracją geometryczną.

Fot. Michał Szymończyk/Nadbałtyckie Centrum Kultury

Dekoracja fasady kamienicy przy Długiej 16

Typ obiektu
fasada

Data
1953

Autor
Józefa Wnukowa

Adres
Długa 16

Dzielnica
Główne Miasto, Śródmieście

Otwórz w google maps

Technika: malarstwo

Obiekt:

Kamienica pod numerem 16 posiada najbogatszą dekorację w pierzei pomiędzy ulicami Garbary i Pocztową. Sgraffitowa dekoracje obejmuje, co jest rzadkością, parter, pusty pozostaje jedynie szczyt. Fasadę wypełnia naśladujący dekorację architektoniczną, geometryczny ornament, złożony z prostokątnych i kwadratowych pól przypominających boniowanie. Nad oknami trzech pierwszych kondygnacji umieszczono medaliony z popiersiami i datami osób związanych z morzem. Nad oknami parteru TEOFIL ŁAPIŃSKI 1863, K. ARCISZEWSKI 1646, nad oknami pierwszego piętra: ARENDT DICKMAN 1627, MICHAŁ STAROSTA 1569 i nad oknami drugiego piętra JAN HENSKI 1525 I HENRYK POPIEL 1458. Dekoracja podkreślała polskie związki z morzem. Nad oknami czwartego piętra umieszczono żaglowiec pod pełnymi żaglami, flankowany przez dwie róże wiatrów. Wąski pas ornamentu umieszczono ponadto pod klasycyzującym naczółkiem szczytu. Kamienica przeszła renowację w 1981 roku.

Miejsce:

Dekoracja malarska powstała w ramach włączenia się artystów, reprezentowanych głównie przez nauczycieli i uczniów gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w dzieło odbudowy zniszczonego w 1945 roku Głównego Miasta. Ulica Długa i Długi Targ zrekonstruowane zostały w pierwszej fazie odbudowy. Najcenniejsze kamienice starano się rekonstruować wiernie, pozostałym nadawano odpowiedni kostium stylowy nawiązujący mniej lub bardziej do budynku sprzed 1945 roku. Tak odtworzone pierzeje miały być tłem dla odbudowywanych zabytków.

Informacje o autorze:

Józefa Wnukowa – ur. w 1911 w Warszawie, zm. w Sopocie w 2000 r. Studiowała na ASP w Warszawie, po studiach przebywała w Paryżu i Lwowie. W czasie wojny działała w konspiracji, brała udział w Powstaniu Warszawskim. W 1945 przyjechała do Sopotu, stając się jedną z najważniejszych postaci tworzącego się na Wybrzeżu środowiska artystycznego. Wieloletnia wykładowczyni w PWSSP. Brała udział w odbudowie kamienic Głównego Miasta w latach 1952–1955 oraz w dekorowaniu wnętrz Ratusza Głównego Miasta w 1970 r. Poza malarstwem architektonicznym zajmowała się malarstwem sztalugowym i tkaniną artystyczną, a także projektowała scenografię i kostiumy dla opery.

Stan obiektu: Przed renowacją

Właściciel/opiekun: Prywatny/wspólnota mieszkaniowa

Autor wpisu: Klaudiusz Grabowski

Bibliografia

Źródła:

Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 1 red. Izabella Trojanowska, Gdańsk 1997.

Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 2, Izabella Greczanik-Filip, red. Gdańsk 1997.

Bibliografia:

Dekoracje architektoniczne Gdańska 1945–1989, t. 1, Główne Miasto – fresk, sgraffito, mozaika, ceramika, red. Jacek Kriegseisen, Gdańsk 2016.

Jacek Friedrich, Malarstwo monumentalne, [w:] Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945–2005: tradycja i współczesność, red. Wojciech Zmorzyński, Gdańsk 2005.

Jacek Friedrich, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960, Gdańsk 2015.

Jacek Friedrich, Wystrój dekoracyjny Drogi Królewskiej w Gdańska w latach 1953-1955, Gdańskie Studia Muzealne, R.6 (1995).

Katalog zabytków sztuki w Polsce, Gdańsk Główne Miasto, red. Barbara Roll, Iwona Strzelecka, Warszawa 2006.

Jan Kołodziej, Barbara Brzuskiewicz, Kształtowanie tożsamości miejsca poprzez konserwacje istniejących i wykonanych nowych dekoracji artystycznych dla fasad kamienic odbudowanych po 1945 roku na obszarze Głównego Miasta w Gdańsku, [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.

Anna Kriegseisen, „Starogdańskie kamieniczki pełne nowej treści” – dekoracje fasadowe czasu odbudowy 1945-1960, czyli technologia w służbie ideologii, [w:] Gdańsk 1945-1990. Materiały-studia-analizy, tom 1, red. Edmund Kizik, Mirosław Golon, Gdańsk-Warszawa 2017.

Anna Kriegseisen, W poszukiwaniu straconego koloru. Wystrój barwny zachowanych i odbudowanych fasad Głównego i Starego Miasta Gdańska. [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.

Franciszek Mamuszka, Droga Królewska w Gdańsku, Gdańsk 1972.