Pomóż nam budować bazę gdańskich obiektów sztuki, wypełniając formularz i dodając zdjęcia
Technika: malarstwo, ceramika
Obiekt:
Trójosiowa kamienica otrzymała skromną dekorację plastyczną złożoną ze sgraffitowych płycin i elementów ceramicznych. Sgraffita wykonał zespół Hanny Żuławskiej złożony ze Zbigniewa Alkiewicza, Haliny Bajońskiej i Mieczysława Baryłki, ceramika jest autorstwa Cecylii Dobrowolskiej. Płyciny ze sgraffitem umieszczono nad oknami drugiej i trzeciej kondygnacji, umieszczono na nich groteskowe, symetryczne kompozycje złożone z wici roślinnej, syren, gryfów, koni oraz masek. W tej technice wykonano również datę ukończenia dekoracji odbudowanej kamienicy (w zapisie rzymskim – MCMLIII ) umieszczoną w płycinie nad portalem. W czasie jednej z późniejszych konserwacji zniekształcono datę (dokładnie literę L) i obecnie widnieje data MCMIIII (1904) Dekoracja ceramiczna składa się z kanelowanych kapiteli pilastrów tworzących podziały pierwszego i drugiego piętra, wypukłych rozet nad oknami trzeciego piętra oraz czterech szyszek na postumentach wieńczących attykę kamienicy. Elementy ceramiczne otrzymały ciemno-zielone szkliwienie odpowiadające kolorystyce fasady.
Miejsce:
Dekoracja malarska powstała w ramach włączenia się artystów, reprezentowanych głównie przez nauczycieli i uczniów gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w dzieło odbudowy zniszczonego w 1945 roku Głównego Miasta. Ulica Długa i Długi Targ zrekonstruowane zostały w pierwszej fazie odbudowy. Najcenniejsze kamienice starano się rekonstruować wiernie, pozostałym nadawano odpowiedni kostium stylowy nawiązujący mniej lub bardziej do budynku sprzed 1945 roku. Tak odtworzone pierzeje miały być tłem dla odbudowywanych zabytków.
Informacje o autorach:
Hanna Żuławska – ur. w Warszawie w 1908 r., zm. w 1988 r tamże. Studia plastyczne skończyła w Warszawie, latach 1935–1937 przebywała w Paryżu. Po wojnie wraz z mężem Jackiem przybyła do Sopotu, gdzie stworzyli nowe środowisko artystyczne, tzw. grupę sopocką. Weszła do grona pedagogicznego nowo powołanej PWSSP w Gdańsku, na której wykładała do 1978 r. Obok dekoracji architektonicznych zajmowała się malarstwem sztalugowym i ceramiką artystyczną, odnosząc sukces na wszystkich tych polach. Jej postać łączy dwie najbardziej spektakularne powojenne odbudowy: Warszawy i Gdańska. Mozaiki, sgraffita i freski Żuławskiej zdobią warszawskie Stare i Nowe Miasto oraz gdańskie Główne Miasto. Jej kompozycje ozdobiły także wnętrza Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku, wykańczane w 1970 r. Sztukę monumentalną tworzyła nie tylko przy odbudowach, jej dzieła zdobią także Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową czy dworzec kolejowy w Gdyni. Duże sukcesy odniosła na polu ceramiki powołując tzw. grupę „Kadyny”, tworzoną przez ceramików projektujących dla rodzimych wytwórni.
Cecylia Dobrowolska – artystka plastyk tworząca głównie prace ceramiczne, absolwentka PWSSP w Gdańsku. Członkini grupy kadyńskiej założonej przez Hannę Żuławską. Brała udział w pracach przy odbudowie Głównego Miasta w Gdańsku i przy budowie w Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w Warszawie jako członkini zespołu Hanny Żuławskiej.
Stan obiektu: Dobry, po konserwacji
Właściciel/opiekun: wspólnota mieszkaniowa
Autor wpisu: Klaudiusz Grabowski
Źródła:
Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 1 red. Izabella Trojanowska, Gdańsk 1997.
Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 2, Izabella Greczanik-Filip, red. Gdańsk 1997.
Bibliografia:
Dekoracje architektoniczne Gdańska 1945–1989, t. 1, Główne Miasto – fresk, sgraffito, mozaika, ceramika, red. Jacek Kriegseisen, Gdańsk 2016.
Jacek Friedrich, Malarstwo monumentalne, [w:] Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945–2005: tradycja i współczesność, red. Wojciech Zmorzyński, Gdańsk 2005.
Jacek Friedrich, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960, Gdańsk 2015.
Jacek Friedrich, Wystrój dekoracyjny Drogi Królewskiej w Gdańska w latach 1953-1955, Gdańskie Studia Muzealne, R.6 (1995).
Katalog zabytków sztuki w Polsce, Gdańsk Główne Miasto, red. Barbara Roll, Iwona Strzelecka, Warszawa 2006.
Jan Kołodziej, Barbara Brzuskiewicz, Kształtowanie tożsamości miejsca poprzez konserwacje istniejących i wykonanych nowych dekoracji artystycznych dla fasad kamienic odbudowanych po 1945 roku na obszarze Głównego Miasta w Gdańsku, [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.
Anna Kriegseisen, „Starogdańskie kamieniczki pełne nowej treści” – dekoracje fasadowe czasu odbudowy 1945-1960, czyli technologia w służbie ideologii, [w:] Gdańsk 1945-1990. Materiały-studia-analizy, tom 1, red. Edmund Kizik, Mirosław Golon, Gdańsk-Warszawa 2017.
Anna Kriegseisen, W poszukiwaniu straconego koloru. Wystrój barwny zachowanych i odbudowanych fasad Głównego i Starego Miasta Gdańska. [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.
Franciszek Mamuszka, Droga Królewska w Gdańsku, Gdańsk 1972.
Pomóż nam budować bazę gdańskich obiektów sztuki, wypełniając formularz i dodając zdjęcia