Mural Browar Gdański

Mural na bocznej ścianie budynku przy ulicy Białej we Wrzeszczu został odsłonięty w 2016 roku i ukazuje zespół budynków nieistniejącego już Browaru Gdańskiego wg ryciny z początku XX wieku. Autorem muralu jest Marcin Budziński.

Technika: malarstwo ścienne

Wymiary: ok. 12 m x 12 m

Obiekt:

Mural powstał w ramach konkursu ogłoszonego 3 czerwca 2016 roku przez Gdański Zarząd Nieruchomości Komunalnych. Zwycięska praca autorstwa Marcina Budzińskiego to adaptacja ryciny z 9 lipca 1907 roku. Mural przedstawia zespół budynków nieistniejącego już Gdańskiego Browaru Akcyjnego wraz z przyległym do niego parkiem Kuźniczki, Stawem Browarnym, XVIII-wiecznym dworem Kuźniczki oraz dworcem kolejowym Gdańsk-Wrzeszcz (wówczas Langfuhr). Widoczny na muralu obszar obejmuje kwartał znajdujący się pomiędzy dzisiejszymi ulicami Wajdeloty, Kilińskiego i Lelewela. Stylistyka i kolorystyka pracy nawiązują do otoczenia rewitalizowanej dzielnicy Wrzeszcz Dolny i spełnia wymogi konserwatora zabytków.

Rycina, którą inspirował się Budziński, pochodzi z dokumentu wystawionego przez browar.  W swojej pracy artysta zastąpił niemiecki nagłówek „Danziger Aktien-Bierbrauerei. Klein-Hammer” (Gdański Browar Akcyjny. Kuźniczki) polskim napisem o zbliżonym kroju: „Browar Gdański we Wrzeszczu”. W prawym górnym rogu Budziński umieścił napis „Gdańsk 1873”, również stylizowany na odręczny, ozdobny krój, natomiast w tym samym miejscu na oryginale wpisano datę wykonania ryciny, tj. „Danzig, den 9. Juli 1907” (Gdańsk, 9 lipca 1907). Wskazuje to na swobodną interpretację ryciny i – w tym przypadku celową – zmianę zapisu przez autora na datę założenia Browaru, czyli rok 1873. Warto dodać, że na oryginalnej rycinie po lewej stronie umieszczono jeszcze zdobione nazwy najpopularniejszych piw produkowanych w Browarze: Artusbräu i Bankenbräu oraz odwzorowanie medali, jakie otrzymały. Z kolei po prawej stronie na ozdobnej winiecie znajdowały się dane teleadresowe browaru. Co ciekawe, firma ta jako pierwsza w Gdańsku miała nadany numer telefoniczny (2 stycznia 1884 roku odbyła się pierwsza rozmowa na linii dyrekcja – browar).

Zarówno prawa, jak i lewa strona ryciny były domknięte kompozycyjnie ornamentem z motywem szyszek i liści chmielu oraz kłosów jęczmienia.

Wątpliwości budzi umieszczenie przez Budzińskiego w lewym dolnym rogu muralu nazw ulic: „Biała / Wajdeloty”. Może to wprowadzić w błąd i sugerować odbiorcy, że znajduje się on akurat w tym punkcie. Jednakże na oryginalnej rycinie z 1907 roku wyraźnie zaznaczono, że park Kuźniczki, zlokalizowany w rzeczywistości u zbiegu tych ulic, znajduje się w lewym górnym rogu. Tamże Bahnhof Langfuhr (dworzec Wrzeszcz) został dokładnie opisany i namalowany w szczytowej, centralnej części ryciny wraz ze Stawem Browarnym (w którego miejscu obecnie zlokalizowana jest Galeria Metropolia). Na starej rycinie w dolnym lewym rogu znajduje się natomiast wpisany w formę wstęgi adres ówczesnej siedziby głównej browaru: „Danzig. Helligengeist Gasse 126”, czyli Gdańsk, ul. św. Ducha 126, co artysta mógł opacznie zinterpretować, myląc kształt wstęgi z zaznaczoną na mapie ulicą. Tak więc poprawnie należałoby oznaczyć na muralu Budzińskiego ulice Wajdeloty i Białą w górnym lewym rogu, na wysokości Stawu Browarnego, poniżej dworca.

Miejsce:

Mural został umieszczony na zachodniej ścianie kamienicy przy ul. Białej 14, od strony skrzyżowania z ulicami Wajdeloty i Kilińskiego. Kamienica stoi w rezerwie Drogi Czerwonej – motoryzacyjnego reliktu planistycznego z lat 20. XX wieku. Przez lata dokument ten blokował prace renowacyjne pierzei kamienic przy ul. Białej. W 2015 roku prezydent miasta Gdańska Paweł Adamowicz zarządził kompleksowy remont i ocieplenie budynków. W ramach prac rewitalizacyjnych i poprawy wizerunku dzielnicy Wrzeszcz Dolny ogłoszono również konkurs na mural.

W bezpośrednim sąsiedztwie muralu rozciąga się nasyp kolejowy oraz znajduje się stacja Gdańsk-Wrzeszcz, a także przylegające do dworca centrum handlowe Galeria Metropolia. Ekspozycja pracy sprawia, że jest ona dobrze widoczna z okien przejeżdżających pociągów oraz z tarasów centrum handlowego. Od strony zachodniej mural sąsiaduje z zabytkowym parkiem Kuźniczki, którego początki sięgają XVI wieku. Przylegające do niego osiedle mieszkaniowe znajduje się na terenie dawnego zespołu Browaru Gdańskiego, działającego w latach 1873–2001. W obrębie osiedla odrestaurowano budowle objęte ochroną konserwatora zabytków.

Informacje o autorze:

Marcin Budziński urodził się w Gdańsku. Jest artystą plastykiem, grafikiem i projektantem. Studia ukończył na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w pracowni prof. Sławomira Witkowskiego. Brał udział w licznych wystawach i konkursach, m.in. Biennale Plakatu Polskiego, Międzynarodowym Biennale Plakatu w Wilanowie, Festiwalu Plakatu Reklamowego. Został nominowany do nagrody Studencka Grafika Roku w Gdańsku, a trzecią nagrodę w tym konkursie zdobył w Krakowie. Działa w branży reklamowej. Wraz z Mateuszem Hanusem stworzył studio projektowe Wakeuptime, które specjalizuje się w tworzeniu murali, projektowaniu katalogów, plakatów oraz znaków graficznych. Twórca licznych murali w przestrzeni miejskiej polskich miast. W Gdańsku jego prace można zobaczyć na ścianach budynków przy ul. Piastowskiej 90, 3 Maja 16, Chłopskiej 24 i na murze przy al. Żołnierzy Wyklętych.

Stan obiektu: bardzo dobry

Właściciel/opiekun: Gdański Zarząd Nieruchomości Komunalnych

Autorka wpisu: Anna Szynwelska