Poziome zdjęcie przedstawia boczną ścianę budynku na której namalowano mural, który przypomina fomą starą pocztówkę w sepii. Malunek ukazuje widok zabudowań fabryki z lotu ptaka, u góry widnieje czarny napis: Max Kraatz Gdańsk Orunia.
Fot. Paweł Jóźwiak

Mural pralnia Maxa Kraatza

Typ obiektu
fasada
Data
04. 2022
Autor
Marcin Budziński
Adres
Trakt Św. Wojciecha 58
Dzielnica
Orunia
Otwórz w google maps

Mural na bocznej ścianie kamienicy na Oruni przedstawia widok na zabudowania farbiarni i pralni Maxa Kraatza, która funkcjonowała w tym miejscu przed II wojną światową. Mural wykonał Marcin Budziński w 2022 roku.

 

Materiał/technika: malarstwo ścienne, farba antysmogowa

Wymiary: około 6 m x 5 m

Obiekt: Naniesiony na ścianę szczytową kamienicy z początku XX w. przy Trakcie św. Wojciecha 58 mural przedstawia widok na zabudowania farbiarni i pralni Maxa Kraatza, prężnie działającego zakładu założonego w tym miejscu w 1900 r. Jest wielkoformatowym, dokładnym przeniesieniem wizerunku z przedwojennej pocztówki reklamowej  ukazującej zakład pralni i farbiarni. Pocztówka zakładu pochodziła ze zbiorów Krzysztofa Kosika, znawcy i wielbiciela historii Oruni. Pomysłodawcą i inicjatorem muralu jako formy upamiętnienia oruńskiej przeszłości był Michał Białek, radny dzielnicy Orunia – Św. Wojciech – Lipce. Mural, podobnie jak oryginalny wydruk pocztówki z początku XX w., jest utrzymany w kolorze sepii, a napisy, pierwotnie w języku niemieckim, dostosowano do projektu muralu i przetłumaczono na język polski, zachowując dawną stylistykę liter. Powyżej panoramy zakładu umieszczono duży napis „Max Kraatz Gdańsk Orunia” a pod nim nieco mniejszy: „Gdańska pralnia parowa, czyszczenie chemiczne i farbowanie”. Jak tłumaczył Marcin Budziński, autor muralu, „Na muralu pojawią się różne malarskie akcenty i smaczki. Kolorystyka będzie zbliżona do oryginału. Pocztówka jest trochę przepalona, będą więc żółte przejaskrawienia jako ślady jej wieku”.

Budynek, na który naniesiono mural, pełnił za czasów działania pralni funkcję administracyjną i jest on także widoczny na samym muralu. Stanowi ostatni zachowany budynek dawnych zakładów Maxa Kraatza, który przetrwał do naszych czasów.

Prace nad muralem miały miejsce w marcu i kwietniu 2022 i zostały wykonane przez grafików z grupy Wakeuptime, autorem projektu był Marcin Budziński, a w wykonaniu pomagali mu Łukasz Gużel i Tomasz Szabłowski. Mural namalowano przy użyciu specjalistycznych farb o właściwościach antysmogowych, cała powierzchnia ściany szczytowej  kamienicy pokryta została farbą fotokatalityczną, która pod wpływem promieniowania UV rozkłada zanieczyszczenia, redukując szkodliwe tlenki azotu.

 

Miejsce: Budynek z charakterystycznym wykuszem, ulokowany przy Trakcie Św. Wojciecha 58, jest obecnie budynkiem mieszkalnym należącym do Gdańskich Nieruchomości i przeszedł generalny remont w 2020 r. Jest także jedynym zachowanym śladem po istotnym fragmencie historii Oruni. Gmach od początku powstania do 1945 r. był budynkiem, w którym mieściła się administracja zakładów pralniczych i farbiarskich Maxa Kraatza. Zakład, z budynkami farbiarni, pralni, magla i stołówki oraz z charakterystycznym wysokim kominem, przetrwał II wojnę światową. Po roku 1945 jego pracę wznowiono, ale wówczas został znacjonalizowany i działał jako Państwowa Pralnia i Farbiarnia Chemiczna nr 1, a później jako Zakład Usług Pralniczych „Śnieżka”. W latach 90. XX w. pralnia zakończyła działalność. Opuszczone budynki niszczały i mimo różnych pomysłów na ich zagospodarowanie (ośrodek rehabilitacyjny Marka Kotańskiego, kampus Wyższej Szkoły Bankowej) w 2004 r. postanowiono dokonać wyburzeń, zwłaszcza po powodzi i kolejnych dewastacjach.

Nota o autorze: Marcin Budziński – ur. w Gdańsku. Jest artystą plastykiem, grafikiem i projektantem. Studia ukończył na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w pracowni prof. Sławomira Witkowskiego. Brał udział w licznych wystawach i konkursach, m.in. Biennale Plakatu Polskiego, Międzynarodowym Biennale Plakatu w Wilanowie, Festiwalu Plakatu Reklamowego. Budziński pracuje w branży reklamowej, specjalizuje się w projektowaniu materiałów drukowanych oraz w tworzeniu znaków graficznych. Artysta jest twórcą licznych murali w przestrzeni miejskiej polskich miast. W Gdańsku jego prace można znaleźć na ścianach budynków przy ul. Piastowskiej 90, ul. 3 Maja 16, na budynku przy skrzyżowaniu ulic Białej i Wajdeloty oraz w Oliwie. Jest także twórcą reklam muralowych.

Stan obiektu: brak uwag

Właściciel/opiekun: Gdańskie Nieruchomości

Autor wpisu: Kora Kowalska

INNE OBIEKTY TEGO AUTORA

Mural Browar Gdański

Typ obiektu
mural
Data
27.09.2016
Autor
Marcin Budziński
Adres
Biała 14

Nigdy więcej wojny

Typ obiektu
mural
Data
30.08.2017
Autor
Marcin Budziński
Adres
ul. Piastowska 90

Lew

Typ obiektu
mural
Data
2015 r.
Autor
Marcin Budziński
Adres
ul. 3 Maja 16
OBIEKTY W TEJ SAMEJ DZIELNICY

Grupa czterech rzeźb w Parku Oruńskim

Typ obiektu
rzeźba
Data
1979
Autor
Alfons Łosowski
Adres
Park Oruński

Pomnik Tatara polskiego

Typ obiektu
pomnik
Data
25.11.2010
Autor
Tomasz Ryfa, Maciej Kus
Adres
Park Oruński

Pomnik św. Wojciecha

Typ obiektu
pomnik
Data
05.2000
Autor
Józef Fukś
Adres
Trakt św. Wojciecha 476
ZOBACZ INNE OBIEKTY

Dywizjon 303

Typ obiektu
mural
Data
07.2010
Autor
Justyna Posiecz-Polkowska, Gdańska Szkoła Muralu
Adres
ul.  Dywizjonu 303 3a

Ławka z rzeźbą dr Mariana Pelczara

Typ obiektu
pomnik
Data
09.04.2018
Autor
Adam Arabski
Adres
ul. Wałowa 15

Rzeźba psa

Typ obiektu
rzeźba
Data
ok. 1900
Autor
nieznany
Adres
ul. Świętej Trójcy 17
Brakuje obiektu?

Pomóż nam budować bazę gdańskich obiektów sztuki, wypełniając formularz i dodając zdjęcia

GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika