Pomnik św. Wojciecha

Technika: rzeźbiarstwo w brązie, granit

Wymiary: –

Obiekt: Pomnik upamiętnia postać św. Wojciecha, który miał przybyć do Gdańska z misją ewangelizacyjną w 997 r. Figura świętego została opracowana naturalistycznie na podstawie wizerunków świętego zaczerpniętych z ikonografii chrześcijańskiej. Biskup ubrany jest w ornat, na głowie ma infułę, na której widoczny jest duży krzyż. Prawą rękę ma wzniesioną w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma krzyż zatknięty na długim drzewcu. Postać odlana jest z brązu, co potwierdza niewielki emblemat z tyłu figury. Faktura szaty świętego powstała przy opracowaniu rzeźbiarskim przed odlewem. Cokół, na którym ustawiona jest rzeźba, wykonany jest z granitu o delikatnie różowym odcieniu. Choć na pierwszy rzut oka ma on formę geometrycznej kostki, to jednak widać, że lewa jego krawędź widoczna od frontu jest artystycznie opracowana dłutem w ciosanym kamieniu. Opracowanie to zwęża się ku dołowi. Podobny zabieg, ale w mniejszej skali, zauważalny jest na poprzecznej krawędzi z tyłu pomnika. Ten oryginalny zabieg nadaje całości dynamizmu, a także spaja wizualnie dwa zupełnie różne materiały, jakimi są brąz i kamień. Na cokole widnieje napis ze złotych liter: „Święty | Wojciech | 997”. Po lewej stronie, na ściance bocznej cokołu widać zaznaczone pole w kształcie niszy, na którym zapisano informację: „Z inicjatywy ks. Arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia Metropolity Gdańskiego pomnik ten został przeniesiony i poświęcony przez Jego Ekscelencję w dniu 21 lipca 2016 r.”. Pomnik powstał z inicjatywy ks. prałata Henryka Jankowskiego, proboszcza bazyliki św. Brygidy.

Święty Wojciech był pierwszym Czechem, który został biskupem diecezji praskiej. Wyjechał na ziemie polskie z ideą chrystianizowania plemion pogańskich. Został zabity na terenie świętego gaju Prusów w trakcie wyprawy misyjnej, a jego odciętą przez Prusów głowę przywiózł do Gniezna nieznany historii Pomorzanin, resztę ciała wykupił Bolesław Chrobry. Święty został pochowany Gnieźnie.

Miejsce: Pierwotnie pomnik znajdował się na skwerze u zbiegu ulic Św. Trójcy i Okopowej, tuż przy budynku Muzeum Narodowego w Gdańsku. O jego przeniesieniu zdecydował arcybiskup Leszek Głódź. W 2016 r. rzeźbę postawiono na granicy Pruszcza i Gdańska, obok Traktu Św. Wojciecha. Nazwa tej obecnie ruchliwej arterii miejskiej wywodzi się z legend o pobycie w tych rejonach św. Wojciecha. Niedaleko znajduje się kościół pw. św. Wojciecha, a także wzgórze jego imienia oraz kapliczka, w której rzekomo miały się znajdować szczątki ciała świętego. Wszystko to wpływało na intensyfikację kultu tego męczennika w regionie oraz na rozwój ruchu pielgrzymkowego.

Informacje o autorze: Józef Fukś – artysta rzeźbiarz oraz skrzypek, ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Gdańsku, zajmował się odlewnictwem. Był jednym z pierwszych studentów, którzy wzięli udział w praktykach u Augusta Zamoyskiego w jego pracowni w Saint-Clar-de-Rivière. Wykonał m.in. metaloplastykę w kościele św. Antoniego na Wzgórzu św. Maksymiliana, tablicę pamiątkową działaczy klubu Żak na budynku Nowego Ratusza. W 2016 r. został uhonorowany w ramach trzeciej edycji wydarzenia „Znani nieznani”, organizowanego przez Radę Miasta Gdańska.

Stan obiektu: dobry

Właściciel/opiekun: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Autor wpisu: Kinga Jarocka