Pomnik Obrońców Poczty Polskiej

Technika: nierdzewna blacha stalowa spawana na miejscu na konstrukcji betonowej z kostką granitową

Wymiary: wys. max. 9 m, dł. max, 10 m, szer. max. 7 m

Obiekt: >>Monument upamiętnia bohaterską obronę Poczty Polskiej w Gdańsku 1 września 1939  r. Na pomniku przedstawiono boginię zwycięstwa Nike i półleżącą postać rannego obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, który przekazuje karabin bogini. Nad głową Nike widoczne jest stado gołębi, a obok pocztowca stos listów wysypujących się z otwartej toby na leżącą na ziemi czapkę pracownika poczty z godłem Poczty Polskiej (trąbka skrzyżowana z błyskawicą) i godłem Polski (orzeł w koronie). Obok postaci pocztowca na cokole znajduje się okrągła tablica odwzorowująca pieczęć pocztową z napisem umieszczonym po okręgu „Polski Urząd Pocztowy Gdańsk” i z datą wewnątrz 1 IX 1939. Całość rzeźby znajduje się na obszernej konstrukcji betonowej w kształcie spiętrzonych, wynurzających się z powierzchni placu płyt, które w swojej formie nawiązują do morskich fal. Powierzchnia podstawy pokryta jest kostką granitową i fragmentami blachą stalową. Pomnik wykonano w zakładach Rafinerii Ropy Naftowej w Gdańsku. Tablicę pamiątkową wykonano w Gdyńskiej Stoczni Marynarki Wojennej. Pomnik odsłonięto w 40. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej), odsłonięcia pomnika dokonał I sekretarz Komitetu Centralnego PZPR Edward Gierek

Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku było jednym ze starć zbrojnych, które rozpoczęły II Wojnę Światową (równocześnie trwał ataki niemiecki na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte). W chwili rozpoczęcia szturmu w budynku poczty znajdowało się 53 pocztowców z Gdańska, Gdyni i Bydgoszczy, a także polski kolejarz oraz dozorca wraz z żoną i dziesięcioletnią wychowanicą. Pocztowcy odpierali atak hitlerowców przez 15 godzin. Po ataku artyleryjskim i podpaleniu piwnic budynku obrońcy poddali się. Mimo ogłoszonej kapitulacji pierwsze osoby wychodzące z budynku z białą flagą zostały zastrzelone. Pozostali obrońcy Poczty Polskiej, oprócz tych, którym udało się zbiec, zostali aresztowani, skazani na śmierć oraz rozstrzelani w październiku 1939  r. na terenie obecnej dzielnicy Zaspa. Na ich szczątki natrafiono podczas przeprowadzonych w 1991  r. w tamtym rejonie prac ziemnych. W tym miejscu stanął pomnik „W hołdzie Bohaterom”, a Pocztowcy pochowani zostali na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego na Zaspie.<<(źródło: GZDIZ)

Miejsce: Plac Obrońców Poczty Polskiej, przed budynkiem Poczty Polskiej. Jeszcze po wojnie obszar miejski przed budynkiem Poczty Polskiej ciągnął się aż do Kanału Raduni, a wzdłuż jego północnej pierzei płynęła odnoga tego Kanału. Dzisiaj Pomnik Obrońców Poczty Polskiej zdaje się definiować koniec placu przed budynkiem Poczty, ale w rzeczywistości stoi on niemal w centrum wyżej opisanej przestrzeni. Co więcej, owa przestrzeń publiczna poprzez most na Kanale Raduni łączy się z przestrzenią publiczną przed wejściem do Muzeum II Wojny Światowej. Wnętrze miejskie widziane tak całościowo jest w swoich wymiarach długości i szerokości bardzo bliskie wymiarom Długiego Targu. Podobnie też jak Długi Targ zmierza ono ku kanałowi wodnemu po wschodniej stronie.

Informacje o autorze: Wincenty Kućma – ur. 25 maja 1935  r. w Zbelutce, rzeźbiarz, medalier, rysownik, projektant wnętrz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zajmuje się rzeźbą monumentalną, małymi formami rzeźbiarskimi, medalierstwem, rysunkiem, projektowaniem wnętrz sakralnych oraz urbanistyką.

Krystyna Hajdo-Kućma – ur. 1937  r. w Krakowie, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Malarstwa. Zajmuje się polichromiami. Współuczestniczy w rzeźbiarskiej twórczości męża, Wincentego Kućmy.

Stan obiektu: bardzo dobry

Właściciel/opiekun: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni. Pomnik został ufundowany przez Pocztę Polską.

Autor wpisu: inwentaryzacja: zespół Politechniki Gdańskiej, opis miejsca: Jacek Dominiczak,  uzupełnienie merytoryczne Małgorzata Paszylka-Glaza