Płaskorzeźba „macierzyństwo”

Relief w cegle umieszczony na ścianie budynku przy ulicy Hallera 17 został wykonany pod koniec lat 20. XX wieku przez Brunona Paetscha i przedstawia motyw macierzyństwa, nawiązujący do pierwotnej funkcji budynku.

Materiał/technika: relief w cegle

Wymiary: około 300 cm x 200 cm

Obiekt: Płaskorzeźba wykonana w technice reliefu w ceglanej ścianie przedstawia motyw macierzyństwa. Sylwetki dwóch kobiet, jedna w pozycji siedzącej z wyciągniętymi ramionami ku pochylającej się nad nią kobiecie z dzieckiem na rękach, stanowią zamkniętą, statyczną kompozycję, wpisaną w prostokąt – negatyw wycięty w tynku na fasadzie budynku.

Motyw ten obrazuje przekazanie przez siostrę zakonną dziecka prawowitej, naturalnej matce, podkreślając w ten sposób odpowiedzialność i dojrzałość kobiety, która jest matką.

Tak wyrażono bezwarunkową, matczyną miłość w całej jej rozciągłości od szczęścia po ból. Tematyka płaskorzeźby nawiązuje do funkcji, jaką budynek pełnił pierwotnie: w tzw. Domu Sióstr mieszkał żeński personel szpitalnego kompleksu wybudowanego między ulicami Kliniczną, Hallera i Kochanowskiego. Płaskorzeźba została wykonana przez gdańskiego artystę Brunona Paetscha w tym samym czasie, kiedy powstał budynek, czyli w 1929 r., i stylistycznie wpisuje się w modernistyczne założenia architektury. Relief jest syntetyczny, kontury postaci mocno zaznaczone, jednak pozbawione cech indywidualnych, co znakomicie wpisuje się w uniwersalne, symboliczne ukazanie motywu macierzyństwa. Wykorzystanie do celów artystycznych zastanego budulca, tj. ceglanej ściany pod tynkiem, bez wprowadzania dodatkowych elementów dekoracyjnych, również odzwierciedla założenia modernizmu, a także nawiązuje do modnego wówczas nurtu ekspresjonizmu ceglanego.

Miejsce: Płaskorzeźba umieszczona jest na górnej części zachodniej elewacji budynku, na frontowej fasadzie i mimo że sam budynek jest zorientowany prostopadle wobec ul. Hallera, dekoracja jest doskonale widoczna z różnych stron. Sam budynek, należący pierwotnie do kompleksu szpitalnego, został zbudowany w 1929 r. i pełnił funkcję mieszkalną dla kobiecego personelu medycznego pobliskiego szpitala (tzw. Dom Sióstr – Schwesterhaus). Budynek zaprojektowano w stylu modernizmu, podobnie jak kilka innych z tego okresu ulokowanych wzdłuż ul. Hallera (np. gmach dawnej szkoły im. Heleny Lange, półokrągły budynek mieszkalny, czy nieco dalej gmach poczty projektu Adolfa Bielefeldta) utrzymane były w stylistyce ekspresjonizmu ceglanego.

Obecnie w budynku siedzibę ma Wojewódzki Zespół Szkół Policealnych nr 2. W 2016 r. gmach został ocieplony od zewnątrz i wyremontowany, a płaskorzeźbę wyeksponowano i poddano renowacji.

Informacje o autorze: Bruno Paetsch – ur. w 1891 r w Gdańsku, zm. w 1976 r w Hamburgu, był znanym gdańskim przedwojennym artystą, rzeźbiarzem i rysownikiem. W latach 20. i 30. XX w. wykonał wiele obrazów dla gdańskich urzędów, a także dekoracji dla największych ówczesnych kin i hoteli miasta. Kilka jego obrazów umieszczono w kolekcji Gdańskiego Muzeum Miejskiego, jednak w czasie II wojny światowej zaginęły. W swej twórczości sięgał po różne style, od impresjonizmu, przez ekspresjonizm i monumentalizm, aż po nurt narodowego socjalizmu. Obecnie rozpoznana spuścizna malarza w gdańskich kolekcjach jest skromna, liczy 7 ilustracji do powieści francuskiego pisarza Balzaka pt. Kuzyn Pons, znamy także kilka obrazów w kolekcjach prywatnych oraz wyżej opisaną płaskorzeźbę ukazującą macierzyństwo na fasadzie budynku przy ulicy Hallera 17.

Stan obiektu: brak uwag

Właściciel/opiekun: Wojewódzki Zespół Szkół Policealnych nr 2

Autor wpisu: Kora Kowalska