Zdjęcie poziome ze zbliżeniem na malarską dekorację architektoniczną, która znajduje się na fasadzie ciemnobrązowej kamienicy. Jest to jasno i ciemnobrązowe sgraffito ścienne, które ukazuje całopostaciową figurę kobiety w historycznym stroju. Zwrócona jest ona do widza swoim lewym profilem, natomiast w zgiętych w łokciach rękach trzyma dzban.
Fot. Michał Szymończyk/NCK

Dekoracja fasady kamienicy przy Długim Targu 38

Typ obiektu
fasada
Data
1954
Autor
Stanisław Teisseyre, Halina Bajońska, Roman Usarewicz, Jerzy Zabłocki
Adres
Długi Targ 38
Dzielnica
Główne Miasto, Śródmieście
Otwórz w google maps

 

Technika: malarstwo, sgraffito

Obiekt:

Monumentalna, czterokondygnacyjna kamienica z trójkondygnacyjnym szczytem zajmuje eksponowany narożnik Długiego Targu i ulicy Kuśnierskiej. Otrzymała bogatą dekorację sgraffitową czteroosiowej fasady i dziesięcioosiowej elewacji bocznej. Przyziemie oraz narożniki wypełnione różnorodnym boniowaniem. Między wyższymi kondygnacjami umieszczono ozdobne fryzy, między drugą a trzecią stylizowana wić akantowa z ptakami, między trzecią a czwartą plecionka warkoczowa ze stylizowanymi ptakami i między czwartą a szczytem płyciny z medalionami z główkami ukazanymi z profilu. Fryzy przechodzą przez fasadę i elewację główną, z jedną różnicą, medaliony od strony ulicy Kuśnierskiej są gładkie. Pomiędzy oknami czwartej kondygnacji umieszczono pełnopostaciowe przedstawienia młodych mężczyzn i kobiet, na fasadzie pomiędzy wszystkimi oknami na elewacji bocznej co drugim. Ubrani są w pasiaste bądź kraciaste szaty w konwencji baśniowo-egzotycznej, trzymają lutnie, dzbany, misy z owocami i bukiety kwiatów. Pary dworzan umieszczono także na szczycie po obu stronach owalnego okienka ujętego wieńcem laurowym, po prawej damy po lewej mężczyźni.

Miejsce:

Dekoracja malarska tzw. Drogi Królewskiej powstała w ramach włączenia się artystów, reprezentowanych głównie przez nauczycieli i uczniów gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w dzieło odbudowy zniszczonego w 1945 roku Głównego Miasta. Ulica Długa i Długi Targ zrekonstruowane zostały w pierwszej fazie odbudowy. Najcenniejsze kamienice starano się rekonstruować wiernie, pozostałym nadawano odpowiedni kostium stylowy nawiązujący mniej lub bardziej do budynku sprzed 1945 roku. Tak odtworzone pierzeje miały być tłem dla odbudowywanych zabytków.

 

Informacje o autorach:

Stanisław Teisseyre – ur. w 1905 r. we Lwowie, zm. w 1988 r. w Poznaniu. Kształcił się rodzinnym mieście oraz w Paryżu. W czasie wojny wraz z żoną Marią pomagał ludności żydowskiej. Po wojnie związany a PWSSP w Poznaniu i Gdańsku, gdzie dał się poznać jako sprawny organizator, na obu uczelniach pełnił funkcję rektora, w Gdańsku był także dziekanem Wydziału Malarstwa. Jego drugą żoną była artystka Teresa Pągowska. Do jego realizacji monumentalnych należą polichromie w kościołach w Poznaniu i Złotym Potoku oraz dekoracje kamienic przy Długim Targu w Gdańsku.

Halina Bajońska – ur. w 1921 r. w Poznaniu, zm. w 2006 r. tamże. W czasie  II wojny światowej została wraz w rodziną wysiedlona do Warszawy, gdzie w czasie powstania była łączniczką i sanitariuszką. Studia na PWSSP w Gdańsku ukończyła w 1951. Włączyła się dzieło dekorowania podnoszonego z gruzów Gdańska. Pracowała także jako scenograf Teatru Miniatura. W 1994 roku wróciła do rodzinnego Poznania.

Roman Usarewicz – ur. w 1926 r. w Brześciu nad Bugiem, zm. w 1983 r. w Gdańsku, w latach 30. XX wieku zamieszkał w Gdyni. W czasie wojny więziony w obozach koncentracyjnych. Studia na PWSSP w Gdańsku rozpoczął w 1945 i z powodzeniem ukończył w 1951 roku. Od 1953 pracował na rodzinnej uczelni. Wszechstronny artysta, nie bojący się eksperymentów, zainicjował powstanie katedry innych mediów. Mąż artystki Magdaleny Usarewicz. W czasie odbudowy Głównego Miasta w Gdańsku brał udział, wraz z zespołem profesora Stanisława Teisseyre’a, w dekorowaniu kilku kamienic przy Długim Targu.

Jerzy Zabłocki – ur. w 1927 r. w Łodzi, zm. 1993 r. w Ankarze, Turcja. W latach 1948–1954 studiował malarstwo w PWSSP w Gdańsku. Dyplom obronił w pracowni prof. Juliusza Studnickiego. Brał udział w pracach przy rekonstrukcji gdańskich kamienic.  Pedagog, malarz, grafik, projektant, autor licznych wystaw i realizacji w przestrzeni publicznej: projekt wnętrz i wystroju plastycznego Instytut Okrętowego PG (współautor Bolesław Petrycki), projekt i realizacja kurtyny do sali widowiskowej NOT-u w Gdańsku, projekty wnętrz dla statku „Stefan Batory”, projekty scenografii dla Teatru Dramatycznego w Gdyni.

 

Stan obiektu: przed konserwacją

Właściciel/opiekun: obiekt prywatny

Autor wpisu: Klaudiusz Grabowski

 

Bibliografia
strzałka rozwiń bibliografię

Źródła:

Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 1 red. Izabella Trojanowska, Gdańsk 1997.

Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, t. 2, Izabella Greczanik-Filip, red. Gdańsk 1997.

 

Bibliografia:

Dekoracje architektoniczne Gdańska 1945–1989, t. 1, Główne Miasto – fresk, sgraffito, mozaika, ceramika, red. Jacek Kriegseisen, Gdańsk 2016.

Jacek Friedrich, Malarstwo monumentalne, [w:] Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1945–2005: tradycja i współczesność, red. Wojciech Zmorzyński, Gdańsk 2005.

Jacek Friedrich, Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960, Gdańsk 2015.

Jacek Friedrich, Wystrój dekoracyjny Drogi Królewskiej w Gdańska w latach 1953-1955, Gdańskie Studia Muzealne, R.6 (1995).

Katalog zabytków sztuki w Polsce, Gdańsk Główne Miasto, red. Barbara Roll, Iwona Strzelecka, Warszawa 2006.

Jan Kołodziej, Barbara Brzuszkiewicz, Kształtowanie tożsamości miejsca poprzez konserwacje istniejących i wykonanych nowych dekoracji artystycznych dla fasad kamienic odbudowanych po 1945 roku na obszarze Głównego Miasta w  Gdańsku, [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.

Anna Kriegseisen, „Starogdańskie kamieniczki pełne nowej treści” – dekoracje fasadowe czasu odbudowy 1945-1960, czyli technologia w służbie ideologii, [w:] Gdańsk 1945-1990. Materiały-studia-analizy, tom 1, red. Edmund Kizik, Mirosław Golon, Gdańsk-Warszawa 2017.

Anna Kriegseisen, W poszukiwaniu straconego koloru. Wystrój barwny zachowanych i odbudowanych fasad Głównego i Starego Miasta Gdańska. [w:] Polichromie i sgraffita na fasadach ośrodków staromiejskich odbudowanych po 1945 r. Kreacja i konserwacja, red. Anna Jagiellak, Paulina Świątek, Warszawa 2015.

Franciszek Mamuszka, Droga Królewska w Gdańsku, Gdańsk 1972.

INNE OBIEKTY TEGO AUTORA

Dekoracja fasady kamienicy przy Długim Targu 23

Typ obiektu
fasada
Data
1954
Autor
Stanisław Teisseyre, Halina Bajońska, Roman Usarewicz, Jerzy Zabłocki
Adres
Długi Targ 23

Dekoracja fasady kamienicy przy Długim Targu 37

Typ obiektu
fasada
Data
1954
Autor
Stanisław Teisseyre, Halina Bajońska, Roman Usarewicz, Jerzy Zabłocki
Adres
Długi Targ 37
OBIEKTY W TEJ SAMEJ DZIELNICY

Rzeźba na ul. Mariackiej

Typ obiektu
rzeźba
Data
1981
Autor
Alfons Łosowski
Adres
ul. Mariacka 15

Fontanna Neptuna

Typ obiektu
fontanna
Data
09.10.1633
Autor
Abraham van den Blocke, Peter Hausen
Adres
Długi Targ

Dekoracja fasady kamienicy przy Długiej 75

Typ obiektu
fasada
Data
1953
Autor
Hanna Żuławska, Cecylia Dobrowolska
Adres
Długa 75
ZOBACZ INNE OBIEKTY

Mural bez tytułu

Typ obiektu
mural
Data
07.2015
Autor
Same84
Adres
ul. Pilotów 13a

Rzeźba przy ul. Toruńskiej 28

Typ obiektu
rzeźba
Data
2017
Autor
nieznany
Adres
ul. Toruńska 28

Arc of Freedom

Typ obiektu
rzeźba
Data
04.06.2011
Autor
Javier Noe Alvarez Godoy
Adres
Park im. Prezydenta Ronalda Reagana, wejście C od ul. Obrońców Wybrzeża
Brakuje obiektu?

Pomóż nam budować bazę gdańskich obiektów sztuki, wypełniając formularz i dodając zdjęcia

GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika