Drewniana rzeźba Pomuchel

Drewniana rzeźba Pomuchel przedstawiająca dorsza wśród fal wieńczy fasadę skromnej kamienicy na ulicy Rybołowców 3a w Nowym Porcie. Rzeźba pochodzi prawdopodobnie z lat 30. XIX wieku.

Technika: rzeźba w drewnie

Wymiary: wysokość około 60 cm

Obiekt:

Drewniana, polichromowana rzeźba Pomuchel, przedstawiająca dorsza (pomuchla to kaszubska nazwa dorsza bałtyckiego), znajduje się przy ulicy Rybołowców 3A w Nowym Porcie. Ryba nosi cechy karykaturalne i nawet nieco antropomorficzne – choćby ze względu na rozmieszczenie gałek ocznych.  Jest umieszczona nad zwieńczeniem dawnej bramy, gdzie obecnie mieści się sklep. Nie znana jest dokładna data powstania rzeźby. Maciej Szczepkowski, gdański konserwator dzieł sztuki, przypuszcza, że pojawiła się na kamienicy w Nowym Porcie w połowie lat 30. XIX wieku. Dekorowanie kamienic indywidualnie przygotowanymi rzeźbami było wówczas bardzo popularne. Omawiana dekoracja jest jednak nietypowa ze względu na materiał, z jakiego została wykonana. Niezwykle rzadko tworzono rzeźby w drewnie z przeznaczeniem na stałą ekspozycję zewnętrzną. Dominowały rzeźby w kamieniu. Pomuchel został poddany konserwacji w 2006 roku i odzyskał swoją oryginalną polichromię w kolorze szarym. Konserwatorzy podczas pracy nad rzeźbą stwierdzili, że została wykonana prawdopodobnie z drewna pinii. Przedstawia rybę skierowaną pyskiem do przechodniów. Wokół jej głowy rozlewają się wzburzone morskie fale. Przywrócenie zabytkowej rzeźby stało się możliwe dzięki Towarzystwu Przyjaciół Gdańska, firmie Dantom, która jest administratorem budynku, oraz Biuru Obsługi Mieszkańców z Nowego Portu. Potocznie Pomuchel zwany jest Ryszardem, to nawiązanie do przedwojennego patrona ulicy Richarda Fischera. Po renowacji ponownie umieszczono rzeźbę 5 czerwca 2007 roku.

Miejsce: Ulica Rybołowców w Nowym Porcie uznawana jest za jedną z najpiękniejszych ulic nie tylko Nowego Portu, ale i Gdańska. Mieści się w zachodniej części dzielnicy między ulicami Na Zaspę oraz Wolności. Jest to typowo miejskie dziewiętnastowieczne założenie architektoniczne. Pierwotnie ulica nosiła nazwę Richarda Fischera. Fischer, właściciel browaru znajdującego się przy ulicy Starowiślnej, był filantropem i darczyńcą aktywnie działającym na rzecz polepszania jakości życia w Nowym Porcie. Po II wojnie światowej nazwę ulicy zmieniono na Rybołowców. Znajdują się tutaj piętrowe domy i wielokondygnacyjne, bogato dekorowane kamienice. Za najciekawsze uważa się także kamienice przy ulicy Rybołowców 8 (1896) oraz 9 (1898), które charakteryzuje eklektyzm z przewagą elementów neomanierystycznych. Na ich elewacjach można dostrzec płaskorzeźby i inne formy sztukaterii, takie jak kariatydy, zwornik w formie głowy lwa oraz putta. Oba budynki są wpisane do rejestru zabytków.  W architekturze ulicy intryguje fakt, że naprzeciw siebie wzniesiono po jednej stronie ulicy bogate i okazałe kamienice mieszczańskie, a po drugiej dużo skromniejsze i prostsze w formie piętrowe domy. Nie jest to zabieg przypadkowy, a przemyślane założenie.  Przy jednej ulicy bowiem mieli mieszkać po sąsiedzku bogaci kapitanowie statków i lekarze oraz zwykli robotnicy. Ulica miała być symbolem egalitaryzmu społecznego. Przed domami zachowało się kilka okazów kasztanowca, charakterystycznych dla dzielnicy.

Informacje o autorze: brak

Stan obiektu: po renowacji

Właściciel/opiekun:

Autorka wpisu: Dorota Kucharczyk