Pomnik zamordowanego Antoniego Browarczyka

Technika: odlew brązowy, płaskorzeźba

Wymiary: ok. 170 x 120 cm

Obiekt: Pomnik ma formę upamiętniającej tablicy umieszczonej w ziemi i obłożonej dekoracyjną kostką brukową. Na odlanej z brązu tablicy widnieje płaskorzeźba przedstawiająca postać umierającego Antoniego Browarczyka – w pozycji leżącej, z rozpostartymi ramionami i ugiętymi kolanami. Postać jest częściowo nakryta flagą Solidarności, po prawej stronie umieszczony został stylizowany szalik w barwach klubu piłkarskiego Lechia. Po lewej stronie tablicy widnieje napis ze złotych liter: „W tym miejscu 17 grudnia 1981 r. padł trafiony strzałem w głowę Antoni „Tolek” Browarczyk”, a w dolnej części tablicy: „Ofiarom stanu wojennego gdańszczanie 2016 r.” Antoni Browarczyk był pierwszą i zarazem najmłodszą ofiarą śmiertelną stanu wojennego, dwudziestolatkiem młodzieńcem z gdańskiej Zaspy, uczniem zakładów elektromechanicznych, kibicem Lechii Gdańsk. Został śmiertelnie postrzelony nieopodal Targu Rakowego strzałem prosto w głowę, podczas rozpędzania demonstracji przed siedzibą Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Demonstracja była wynikiem pacyfikacji strajku w pobliskiej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Ofiarami gdańskimi protestów i stanu wojennego byli także: Wacław Kamiński (ur. 1950 – zm. 28 listopada 1982), pracownik Stoczni Gdańskiej im. Lenina; Piotr Sadowski (ur. 1950 – zm. 31 sierpnia 1982), pracownik Zarządu Portu w Gdańsku; Jan Samsonowicz (ur. 27 marca 1944 – zm. 30 czerwca 1983), pracownik Akademii Medycznej w Gdańsku. Postać Browarczyka stała się inspiracją dla Roberta Kwiatka, prezesa Stowarzyszenia Federacji Młodzieży Walczącej, do upamiętnienia ofiar stanu wojennego w formie pomnika. Z projektem rzeźbiarskim zgłosił się do inicjatorów budowy pomnika artysta rzeźbiarz Giennadij Jerszow. Według artysty forma płaskorzeźby ma przypominać postać ukrzyżowanego Chrystusa. Pomnik uroczyście odsłonięto 13 grudnia 2016 r., w 35. rocznicę ogłoszenia stanu wojennego.

Miejsce: Pomnik znajduje się w pobliżu miejsca, gdzie Antoni Browarczyk został postrzelony. Tablica z płaskorzeźbą umieszczona jest w linii gruntu, tak by widok leżącej postaci na ziemi wywierał silny efekt. Pomnik jest symbolem cierpienia i upamiętnia ofiar stanu wojennego, które straciły życie podczas strajków i ulicznych protestów w okolicy Targu Rakowego.

Informacje o autorze: Giennadij Jerszow – ur. 12 lipca 1967 r. w Czernihowie na Ukrainie północnej, w polsko-ukraińskiej rodzinie. Jako repatriant uzyskał obywatelstwo polskie i wraz z rodziną przeprowadził się w 2000 r. do Polski, mieszka w Gdańsku od 2001 r. Pochodzi z rodziny lekarskiej, ukończył Bazowe Liceum Medyczne (1982–1986) w Czernihowie, zdobywając dyplom felczera pracował jakiś czas w szpitalu. Zdobył prestiżową nagrodę dla artystów amatorów przyznawaną w Związku Radzieckim „Mały medal laureata” w 1985 r. W latach 1986–1988 trafił do pracowni rzeźby Georgija Husida w Kijowie, gdzie przygotowywał się do egzaminów w ASP. W latach 1988–1991 studiował we Lwowskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuki Dekoracyjnej i Stosowanej u prof. Emanuila Myśko na fakultecie architekturo-dekoracyjnej plastyki wydziału rzeźby monumentalnej. W latach 1991–1995 studiował na Wydziale Rzeźby w Ukraińskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Wasyla Borodaja i Walerego Szwecowa. Po ukończeniu studiów w 1995 r. uzyskał dyplom (odpowiednik magistra), jest członkiem Narodowego Związku Artystów Ukrainy oraz Związku Polskich Artystów Plastyków. W latach 1996–1999 odbywał staż asystencki i studia doktoranckie w Ukraińskiej Akademii Sztuk Pięknych Architektury w Kijowie. W latach 2000–2001 pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Szewczenki w Czernihowie oraz w Zespole Szkół Plastycznych w Gdyni w roku szkolnym 2003/2004. Właściciel prywatnej firmy „GaleriaFART” zajmującej się budową pomników. Od 1996 r. prowadzi własną Galerię Sztuki. W 2014 r. założył razem z dziećmi „Fundację Atelier Jerszow”, która promuje artystów, tworząc most kulturowy pomiędzy Polską a Ukrainą. Zajmuje się sztuką sakralną i monumentalną, współpracuje z przedstawicielami kościoła różnych wyznań (katolickiego, greckokatolickiego, prawosławnego i protestanckiego). Jest autorem licznych pomników, między innymi Mrongowiusza przy Uniwersytecie Gdańskim, Św. Włodzimierza w Gdańsku i księdza prałata Jankowskiego (pomnik zlikwidowany).

Stan obiektu –

Właściciel/opiekun: Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku

Autor wpisu: Kora Kowalska