Mural Czym oddychasz?

Mural „Czym oddychasz?” autorstwa Iwony Zając został wykonany w 2022 roku na elewacji budynku Szkół Okrętowych i Technicznych Conradinum.

Technika: malarstwo ścienne, farby ekologiczne

Obiekt: Na wysokiej ścianie szczytowej w kształcie wydłużonego prostokąta w kolorze białym, stanowiącej boczną elewację budynku Szkół Okrętowych i Technicznych Conradinum od strony północno-zachodniej umieszczono kompozycję, w której dominującym akcentem są dwa elementy w kolorze jasno żółtym: jeden pionowy z lewej strony, z napisem biegnącym od góry do dołu ściany: „Czym oddychasz?”, drugi w kształcie koła, umieszczony wysoko po prawej stronie, częściowo przysłonięty ułożoną diagonalnie gałęzią klonu o zielonych liściach. W ten sposób zbudowane zostało zamknięcie i zrównoważenie kompozycji, w której biała dolna przestrzeń ukazuje delikatnie zarysowaną łąkę. To z niej ku górze szybują dmuchawce opatrzone etykietami. Mural Czym oddychasz? został wykonany farbami ekologicznymi, które  pochłaniają zanieczyszczenia, i podejmuje właśnie tematykę czystego powietrza, wolnego od zanieczyszczeń.

Mural powstał dzięki współpracy Biura Energetyki, Europejskiej Stolicy Wolontariatu i Szkół Okrętowych i Technicznych Conradinum. Zaprojektowali go mieszkańcy Wrzeszcza oraz wolontariusze podczas warsztatów organizowanych przez Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku w partnerstwie z Fundacją RC. Nad procesem twórczym czuwała artystka Iwona Zając, która przygotowała projekt, zaś za wykonanie odpowiadała firma Good Looking.

Mieszkańcy Wrzeszcza wybrali symbole, które umieszczono na muralu. Są to dmuchawce symbolizujące powietrze, które unoszą się ku górze, a do niektórych z nich dołączono karteczki z napisami: „my”, „Wrzeszcz”, „Conradinum”. Na muralu namalowano też kontur gałęzi drzewa, które rośnie na terenie szkoły. Zimą, gdy nie będzie już na nim liści, obraz będzie o nich przypominał. Po lewej stronie kompozycji umieszczono pionowo hasło przewodnie muralu: „Czym oddychasz?”, przy czym litera „O” ma kształt opony – symbolizującej toksyczne surowce i odpady często spalane w domowych piecach przez niewyedukowanych ekologicznie mieszkańców. Hasło namalowane jest na wysmukłym żółtym czworokącie zwężającym się ku górze, który kształtem może kojarzyć się z fabrycznym kominem. Innym wyróżniającym się elementem jest ogromny żółty okrąg o nieco nieregularnym kształcie,  przywodzącym na myśl słońce świecące zza drzew i emanujące ciepłem, pozytywną energią. Cała kompozycja jest subtelna – oszczędna kolorystycznie oraz formalnie. Do pewnego stopnia może przywodzić na myśl przedstawienia przyrody z drzeworytów japońskich ukiyo-e.

Wobec nadchodzącego kryzysu energetycznego i już trwającego kryzysu klimatycznego, mural ma zachęcić do wielorakiej refleksji: nad tym, czym dojeżdżamy do szkoły i pracy, czym palimy, jakich wyborów dokonujemy i jaki wpływ ma to na powietrze, którym wszyscy oddychamy, czym będą oddychać przyszłe pokolenia.

Miejsce: Mural namalowano na ścianie bocznej budynku  Szkół Okrętowych i Technicznych Conradinum, od strony skrzyżowania ul. Piramowicza z ruchliwą Aleją Zwycięstwa.

Historia Conradinum stanowi istotną część dziejów 1000-letniego Gdańska. Ród Conradich, od których nazwiska wywodzi się nazwa szkoły, osiedlił się w Gdańsku w XVI w. Pierwotnie Instytut Wychowawczy mieścił się w Jankowie (od 1801 r.), a w 1898 r. rozpoczęto budowę nowego gmachu szkoły we Wrzeszczu przy Krusenstraβe (ul. Piramowicza). W stylu neorenesansu holendersko-gdańskiego zaprojektował go gdański architekt Otton Hugon Richard Schmidt (1859–1929). Uroczyste otwarcie nowej siedziby Conradinum nastąpiło 17 października 1900 r. Składała się ona z budynku szkoły, internatu, sali gimnastycznej, budynku sanitarnego oraz rozległego ogrodu. W latach 1972–1975 szkołę powiększono o nowe skrzydło oraz łącznik z internatem w stylu modernistycznym. I właśnie na północno-zachodniej ścianie szczytowej tego nowego skrzydła powstał mural Czym oddychasz?

Informacje o autorze:  Iwona Zając – urodzona w 1971 r. w Gdańsku malarka, autorka murali w przestrzeni miejskiej, projektów multimedialnych i graficznych. Ukończyła wydział malarstwa gdańskiej ASP w 1999 r. Obroniła dyplom w pracowni Mieczysława Olszewskiego (malarstwo) i Cezarego Paszkowskiego (grafika). W latach 2002–2007 była rezydentką Kolonii Artystów (obecnie Młodego Miasta) na terenie Stoczni Gdańskiej, gdzie miała swoją pracownię. Od 2000 r. zajmuje się malarstwem ściennym – tworzy murale, czyli wielkoformatowe malowidła ścienne z wykorzystaniem szablonów. Zając współpracuje z trójmiejskimi instytucjami kulturalnymi i społecznymi jako autorka edukacyjnych projektów artystycznych i warsztatów dla młodzieży.

Dwukrotnie była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007, 2011). W 2008 r. otrzymała nominację do tytułu Gdańszczanin Roku. Program 3 Polskiego Radia przyznał jej  rok później Trójkowy znak jakości. W 2010 roku Iwona Zając została laureatką gdańskiej nagrody Sztorm Roku.

Stan obiektu: bardzo dobry

Właściciel/opiekun: Szkoły Okrętowe i Techniczne Conradinum

Autor wpisu: Anna Szynwelska