To skomplikowane / It’s Complicated

Praca „To skomplikowane” brytyjskiego artysty Stika ukazuje w symboliczny sposób przedstawicieli różnych grup społecznych mieszkańców Gdańska. Praca powstała w 2021 roku i umieszczona jest na pasie zieleni na terenie Stoczni Gdańskiej.

Technika: malarstwo (farby w sprayu), instalacja stalowa, spawana

Wymiary: 207 cm x 1168 cm

Obiekt:

Praca „To skomplikowane” brytyjskiego artysty Stika ukazuje w symboliczny sposób przedstawicieli różnych grup społecznych, wiekowych i subkultur, którzy są mieszkańcami Gdańska. Tytuł odnosi się do łączących ich skomplikowanych relacji i nawiązuje do statusu związków zaczerpniętych z Facebooka.

Pierwotnie praca powstała w sierpniu 2011 r. w ramach warsztatów graffiti przeprowadzonych na terenie Dolnego Miasta w Gdańsku przez brytyjskiego artystę Stika . Organizatorami warsztatów były Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i British Council, a uczestnikami dzieci i młodzież z Gdańska. W pierwszej kolejności artysta pomalował żółtą farbą w sprayu średni kontener morski (ISO 20′) ustawiony na boisku Szkoły Podstawowej nr 65, a następnie naniósł na niego czarno-białe sylwetki ludzików. Tzw. stick figures to znak rozpoznawczy Stika.  Są to proste postaci sprowadzone do namalowanych czarną farbą konturów głowy i tułowia, wypełnionych białą farbą, dwóch kropek w miejscu oczu, patykowatych rączek i nóżek, zazwyczaj na jednolitym tle o intensywnej barwie. Zadaniem dzieci, biorących udział w warsztatach, było „ubranie” ludzików, domalowanie im akcesoriów, pokolorowanie w dowolny sposób. Uczestnicy pracując pod okiem Stika, także używali farb w sprayu. Poza kontenerem „warsztatowym” artysta pokrył charakterystycznym dla siebie graffiti jeszcze jeden kontener, także ustawiony na terenie boiska szkoły.  Obie prace stanowiły barwny akcent i ważny element artystyczny w przestrzeni Dolnego Miasta aż do roku 2014, kiedy to rozpoczęto remont boiska. Kontenery zostały usunięte przez właściciela, a następnie pocięte na kawałki i sprzedane bez zgody artysty handlarzom dzieł sztuki w Wielkiej Brytanii. Przez kolejne lata Stik przy wsparciu licznych instytucji i uczestników warsztatów zabiegał o odzyskanie prac. Ostatecznie na przełomie 2018 i 2019 roku udało się wypracować porozumienie i odzyskać mural. Artysta zdecydował się zniszczyć płyty z autorskim graffiti, a prace stworzone w ramach warsztatów zwrócić do Gdańska. W 2021 roku Stik nawiązał współpracę ze Stocznią Cesarską Development Sp. z o.o. dzięki wsparciu gdańskiego artysty Mariusza Warasa. Odzyskany mural został wyeksponowany na należącym do tej firmy terenie Młodego Miasta.

Blanka Wyrwa z kolektywu CUMY zaprojektowała specjalną konstrukcję stalową na planie sześciokąta, na której zamontowano prace Stika i młodzieży. Pocięte płyty z blachy trapezowej zespawano, tworząc sześć paneli o wysokości 207 cm i szerokości od 213 do 323 cm. Konstrukcja zintegrowana jest z drewnianymi ławkami umieszczonymi na profilach stalowych równolegle do graffiti. Z tych samych profili zbudowano także stojący obok infobox, nadając mu formę prostopadłościanu (200 cm x 240 cm). Na jego ścianie zewnętrznej, od strony hali A38, umieszczono tablicę informacyjną, a w środku konstrukcji zawieszona jest huśtawka. Obie konstrukcje stalowe utrzymane są w żółtej kolorystyce – nawiązującej do oryginalnego tła pracy Stika.

Miejsce:

Instalacja została umieszczona na terenie historycznego zespołu budowlanego Stoczni Gdańskiej, w obrębie Stoczni Cesarskiej. Kompleks budynków (od okresu funkcjonowania Stoczni Cesarskiej do 1989 roku) – wraz z zabytkami techniki, założeniami przestrzennymi i historycznymi nazwami siatki ulic – został wpisany do rejestru zabytków 14 grudnia 2017 roku. Praca Stika została umieszczona w obrębie zieleńca położonego pomiędzy ul. Popiełuszki a ul. Krótką, u zbiegu z ul. Odlewników. Obiekt zlokalizowany jest w sąsiedztwie zrealizowanej w XIX wieku zabytkowej hali 38A – Formierni. Pierwotnie budynek pełnił rolę stolarni, malarni i warsztatu linowego. Został zniszczony podczas II wojny światowej, odbudowany w 1946 roku i połączony z sąsiednimi halami. Budynek charakteryzuje się wyjątkową formą architektoniczną, nawiązującą stylistycznie do secesji.

W obrębie samego zieleńca, na którym ustawiono pracę „To skomplikowane”, mieścił się zespół jedno- i dwukondygnacyjnych ceglanych budynków stoczniowych z XIX wieku, które pełniły funkcje magazynowe i warsztatowe do lat 30. XX wieku. Po wojnie ten kwartał pomiędzy ul. Krótką a ul. 27 Grudnia został przekształcony w Wydział K-2. Do początku XXI wieku na terenie tym znajdowały się jeszcze: kotłownia 65A, cynkownia 61A, warsztat mechaniczno-hydrauliczny 101A, hala montażu kadłuba 503A pochodzące z lat 70. XX wieku oraz schron żelbetowy 167A z czasów II wojny światowej. W 2003 roku dla terenów dawnej Stoczni Gdańskiej uchwalono nowy miejscowy plan zagospodarowania, który pozwolił na dokonanie zmian w funkcjonującym dotychczas planie urbanistycznym. Wymienione powyżej obiekty zostały zburzone. Ulica 27 Grudnia też zniknęła z mapy. Teren na nowo podzielono arterią ul. Piłsudskiego (biegnącą równolegle do wcześniejszej ul. 27 Grudnia), wprowadzając nową organizację przestrzeni pod budowę Młodego Miasta.

W sąsiedztwie pracy Stika, bliżej skrzyżowania ul. Popiełuszki i Dokowej, zlokalizowano również „PLONY. Ogród miejski”. Jest to zainicjowana w maju 2021 roku oddolna inicjatywa zakładająca promowanie gospodarki cyrkularnej oraz nieodpłatne udostępnienie mieszkańcom Gdańska grządek pod uprawę warzyw i owoców.

Informacje o autorze:

Stik – urodzony w 1979 roku brytyjski artysta streetartowy. Jego pierwsze graffiti zaczęły pojawiać się w 2001 roku na ulicach Londynu, przede wszystkim w północno-wschodniej części Hackney i okolicach Shoreditch. Jako artysta posługuje się prostymi środkami wyrazu, by w szybki i prosty sposób przekazać treści dotyczące problemów społecznych. Sam przez wiele lat był dotknięty kryzysem bezdomności, więc w swej twórczości skupia się na grupach mniej uprzywilejowanych i wykluczonych. W 2014 roku namalował „Big Mother” – najwyższy mural w Wielkiej Brytanii (wys. 38,2 m), nawiązujący do miejskiej gentryfikacji i problemów mieszkaniowych. Poza graffiti i muralem zajmuje się też tradycyjnym malarstwem. Ma na koncie liczne wystawy, a jego murale można oglądać w Europie, Azji i Ameryce. Jego prace znajdują się w prywatnych kolekcjach m.in. Eltona Johna, Bono i Briana Maya i osiągają wysokie ceny na międzynarodowych aukcjach dzieł sztuki.

Stan obiektu: bardzo dobry

Właściciel/opiekun: właścicielem pracy jest STIK, opiekunem i właścicielem terenu jest Stocznia Cesarska Development Sp. z o.o.

Autorka wpisu: Anna Szynwelska