Zdjęcie poziome przedstawiające wielkoformatową, abstrakcyjną instalację wykonaną w metalu, która znajduje się w industrialnej przestrzeni miejskiej. Na jej konstrukcję składa się kilka metalowych elementów – pokrytych białą i czerwoną farbą, na których powierzchni zaczął występować proces korozji. Sprawiają one wrażenie niepasujących do siebie, oderwanych od swojej pierwotnej funkcji.
Fot. Paweł Jóźwiak

Brama II

Typ obiektu
instalacja
Data
2000
Autor
Grzegorz Klaman
Adres
Stocznia Gdańska, przy historycznej bramie nr 2
Dzielnica
Młode Miasto, Śródmieście
Otwórz w google maps

Technika: instalacja rzeźbiarska, elementy stalowe

Wymiary

Obiekt: Monumentalne „Bramy” zostały przygotowane na wystawę „Drogi do wolności”, którą w 2000 r. na terenie Stoczni Gdańskiej zorganizowało Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA z okazji 20-lecia podpisania Porozumień sierpniowych. „Brama II” odnosi się symbolicznie do „Bramy I”, połączone są ze sobą rampą. Obie tworzą swoisty antypomnik, który wyraźnie odchodzi od narodowo-patriotycznej symboliki oraz tradycji upamiętniania wydarzeń historycznych. „Brama II” formą nawiązuje wprost do „Pomnika III Międzynarodówki”, który miał powstać w Leningradzie i być manifestem komunistycznej ideologii. Koncepcję pomnika zaproponował Władimir Jewgrafowicz Tatlin – rosyjski malarz i czołowy przedstawiciel konstruktywizmu. Wysoka na ponad 400 m budowla miała też być radziecką odpowiedzią na Wieżę Eiffla, traktowaną w ZSRR jako symbol zgniłego kapitalizmu. Ze względu na koszty i techniczne ograniczenia, projektu nigdy nie zrealizowano, ale model wystawiony na dziedzińcu londyńskiej Royal Academy of Arts inspirował artystów z całego świata, stał się też najbardziej znanym symbolem architektury konstruktywistycznej.

W pracy prof. Klamana ścięta spirala nawiązuje do zamknięcia rozważań nad społeczną i klasową ideologią. Struktura bramy – destrukcja formy Tatlinowskiej – symbolizuje rozpad ideologii totalitarnej. „Bramy” Grzegorza Klamana nie miały jedynie upamiętniać, ale także problematyzować, zaburzać pamięć historyczną, zadawać pytania, obnażać niewypowiedziane.

W maju 2022 roku obie „Bramy” zostały zdemontowane i przeniesione z pierwotnego miejsca do tymczasowej lokalizacji, w okolice ulicy Popiełuszki. Za demontaż prac odpowiedzialny jest deweloper „Eurostyl”, który jest właścicielem działki i planuje na niej budowę osiedla. Decyzja ta nie była konsultowana z artystą. Tym samym kontekst instalacji został zaburzony, a docelowa ich lokalizacja na razie nie jest znana.

Miejsce: „Brama I” wraz z „Bramą II” usytuowane są w osi historycznej bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej. ECS przechowuje także inne elementy z wystawy „Drogi do wolności”. W powstanie „Bram” Grzegorza Klamana zaangażowano też pracowników Biura Projektowego Stoczni Gdańskiej, ich wykonaniem zajęła się gdańska firma Mostostal. I choć biuro projektowe, Mostostal oraz wiele podmiotów, które były aktywne w okresie świetności stoczni już nie istnieją, „Bramy” Klamana pozostały, stając się mimowolnie świadectwem minionych czasów i pracy ludzkiej.

Informacje o autorze: Grzegorz Klaman – ur. w 1959 r. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w Gdańsku, Wydziału Rzeźby, dyplom uzyskał w 1985 r. w pracowni prof. Franciszka Duszeńki. Od 1984 r. zaangażowany w artystyczne aktywizowanie różnych obszarów Gdańska, takich jak Wyspa Spichrzów, dawna łaźnia miejska. Współzałożyciel i prowadzący Galerię Wyspa (do 2012 r.) i Fundację Wyspa Progress, współpomysłodawca (z Anetą Szyłak) powołania Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA. Organizator i uczestnik kilkuset polskich i międzynarodowych wystaw, pokazów, warsztatów. Uczestnik wystaw Raj Utracony w CSW w Warszawie (1990), Doppelte Indenitat w Landesmuseum w Wiesbaden (1991), Na wolności / W końcu w Kunsthalle Baden-Baden (2000), In Between. Art In Poland 1945–2000 w Chicago Cultural Center (2001). W latach 2002–2013 założył i prowadził Modelarnię, kooperatyw artystów na terenach postoczniowych, tam też wraz z Anetą Szyłak powołał Instytut Sztuki Wyspa (2004–2016). Stypendysta Fulbrighta na Florida Atlantic University w Boca Raton. Zajmuje się instalacją, działaniami w przestrzeni publicznej (obiekty i rzeźby wielkoskalowe, działania performatywne), sztuką krytyczną oraz bioartem, analizującym dyskursywne relacje ciała, władzy, wiedzy i nauki.

Stan obiektu: częściowo zniszczony

Właściciel/opiekun: Europejskie Centrum Solidarności

Autor wpisu: Kora Kowalska

 

INNE OBIEKTY TEGO AUTORA

Brama I

Typ obiektu
instalacja
Data
2000
Autor
Grzegorz Klaman
Adres
Stocznia Gdańska, historyczna brama nr 2
OBIEKTY W TEJ SAMEJ DZIELNICY

Brama I

Typ obiektu
instalacja
Data
2000
Autor
Grzegorz Klaman
Adres
Stocznia Gdańska, historyczna brama nr 2

Typo Gallery / Teotextura

Typ obiektu
mural
Data
24.04.2021
Autor
Kolektyw Pogoda, Theosone
Adres
budynek 175A, ul. Popiełuszki

Pomnik Poległych Stoczniowców Grudnia 1970

Typ obiektu
pomnik
Data
16.12.1980
Autor
Bogdan Pietruszka, Elżbieta Szczodrowska-Peplińska, Robert Pepliński, Wiesław Szyślak, Konrad Niklas
Adres
Plac Solidarności
ZOBACZ INNE OBIEKTY

Mural bez tytułu

Typ obiektu
mural
Data
07.2010
Autor
Ryszard Niedzielski aka Inwazja
Adres
ul. Dywizjonu 303 9a

Dekoracja fasady kamienicy przy Długim Targu 11

Typ obiektu
fasada
Data
1954
Autor
Czesław Rzepiński
Adres
Długi Targ 11

Tors

Typ obiektu
rzeźba
Data
30.03.1976
Autor
Stanisław Horno-Popławski
Adres
Park Oliwski, ul. Opata Jacka Rybińskiego
Brakuje obiektu?

Pomóż nam budować bazę gdańskich obiektów sztuki, wypełniając formularz i dodając zdjęcia

GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika GAPS brakujący obiekt grafika