Staging Anonymous

Technika: mieszana

Wymiary –

Obiekt: Instalacja artystyczna składa się z dwóch elementów: instalacji świetlnej i wielkoformatowego zdjęcia, wpisana jest w przestrzeń́ przejścia podziemnego na skrzyżowaniu ul. Łąkowej i ul. Podwale Przedmiejskie. Dominik Lejman stworzył iluminację świetlną̨, w którą wprowadza przechodniów tak, by znaleźli się nieoczekiwanie w świetle reflektorów. Dzięki operowaniu światłem szary tunel ożywa delikatnie migającymi, różnokolorowymi barwami. Drugi element, czyli obraz fotograficzny, umieszczony jest przy wyjściu z tunelu od strony Dolnego Miasta. Zdjęcie stanowi dokładne odbicie schodów prowadzących do wyjścia po przeciwnej stronie – a dokładnie do Starego Miasta, miejsca atrakcyjnego dla turystów i mieszkańców, stanowiącego w powszechnym przekonaniu swoistą odwrotność Dolnego Miasta. Zdjęcie podświetlone jest od spodniej powierzchni, na której zostało umieszczone, przypominając tym samym miejskie tzw. citylighty (reklamy znajdujące się m.in. na przystankach autobusowych).

Staging Anonimous Dominika Lejmana uzupełnia dzieło o nazwie Undercover, autorstwa artystki Esther Stocker, które znajduje się na zewnętrznej powierzchni przejścia podziemnego. Skupia się ono na odczuciach, jakich doświadczają widzowie/przechodnie przemierzający tunel. Te dwie niezależne prace tworzą wspólnie spójną konceptualnie przestrzeń.

Miejsce: Wnętrze miejskie ul. Łąkowa i ul. Wróbla. Wnętrze Miejskie ciągu ulic Łąkowa – Wróbla to stanowiący kręgosłup Dolnego Miasta ciąg ulic, które bezpośrednio łączyły siatkę ulic Dolnego Miasta z siatką ulic związaną z ul. Długie Ogrody, stanowiącą część ciągu głównych ulic śródmieścia (ul. Długa – ul. Długi Targ – ul.  Stągiewna – ul. Długie Ogrody).

Staranne wnętrze urbanistyczne ciągu ulic Łąkowej i Wróblej zostało rozerwane na dwie części w miejscu skrzyżowania z u. Podwale Staromiejskie. Jest to konsekwencja modernistycznej koncepcji powojennej odbudowy Gdańska, która poprowadziła przez teren śródmieścia Trasę W-Z, swoistą autostradę miejską dzisiaj nazwaną Podwalem Przedmiejskim. W ten sposób Stare Przedmieście i Dolne Miasto oderwane zostały od Głównego Miasta i w związku z tym w powszechnej opinii pozbawione przynależności do śródmieścia miasta.

Konsekwencją powojennej koncepcji trasy W-Z była późniejsza kontynuacja jej budowy w kierunku wschodnim, co brutalnie przecięło wnętrze miejskie ul. Łąkowej, a w części położonej dalej w kierunku wschodnim zostały skazane na zapomnienie ulice znaczące pamięć kręgu nowożytnych fortyfikacji miejskich. Dodatkowo super-struktura „autostrady miejskiej” zlikwidowała linię tramwajową wjeżdżającą we wnętrze ul. Łąkowej i ul. Wróblej, która na południowym końcu tego ciągu ulic kończyła się pętlą i zajezdnią.

By utrzymać spójność ruchu pieszego pomiędzy obiema częściami rozciętej ul. Łąkowej, zbudowano podziemne przejście dla pieszych. Schody wejściowe i pochylnie wjazdowe do owego przejścia osłonięto wiatami, a sam tunel powiązano z przystankami tramwajowymi. Niewątpliwie takie połączenie dwóch części ul. Łąkowej nie pokonało bariery mentalnej,  przekonania mieszkańców i turystów, że miasto „po drugiej stronie autostrady” to obszar, który nie należy do śródmieścia skupionego wokół Głównego Miasta.

Ulokowane na Dolnym Mieście Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA w swoim projekcie Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska podjęło, podobnie jak w ciągu ul. Kamienna Grobla, wysiłek przywrócenia owego mentalnego połączenia pomiędzy śródmieściem i Dolnym Miastem.

Zarówno projekt graficznej reinterpretacji płaszczyzn formujących wiaty wejściowe i wjazdowe tunelu, jak i instalacja w jego wnętrzu starają się uczynić to trudne miejsce interesującym, a przez to łatwiejszym do pokonania.

Informacje o autorze:

Dominik Lejman – ur. w 1969 r. w Gdańsku, pracuje i mieszka w Poznaniu oraz w Berlinie. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz Royal College of Art w Londynie (dyplom Master of Arts). Lejman zyskał sławę dzięki swej technice spójnego zestawiania projekcji wideo z otaczającą architekturą lub malarstwem. Jego prace były określane jako fresk wideo, malarstwo czasowe czy symbioza black boxu i white cube’a (czarnej skrzynki, pokoju do projekcji i białego sześcianu, współczesnej przestrzeni galeryjnej). Instalacje Lejmana skupiają uwagę widza na takich problemach jak współczesna społeczna rola jednostki w przestrzeni, jednocześnie bawią się tradycyjnym użyciem projekcji. Wybrane wystawy indywidualne to: The Luxury of Survival, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie (2000); Vital Statistics, Norrtalje Konsthall, Szwecja (2002); ME- Counts: 0.3s, LUXE Gallery, Nowy Jork (2005); Dominik Lejman, Vigeland Museum, Oslo (2005); Dominik Lejman, MOCA, London (2005); Ostatni gasi światło, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie (2006); Conditioned Perspective, Luxe Gallery, Nowy Jork (2006); Ogrody, Arsenał, Białystok (2007); Die Nächsten, Zak Galery, Berlin (2007); Dominik Lejman/Katarzyna Józefowicz, Kulturcentrum Ronneby, Szwecja (2008). Otrzymał I nagrodę ex aequo za projekt „Staging Invisible” w II edycji konkursu GZMG w 2007 r.

Stan obiektu: dobry

Właściciel/opiekun: Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA

Autor wpisu: Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA