Dekoracja fasady przy Długiej 67

Technika: sgraffito

Wymiary  –

Obiekt: Okazała kamienica narożna z ul. Lektykarską ma adekwatną dekorację sgraffitową. Fasada wyróżnia się wyrazistą kolorystyką dwubarwnego sgraffita – biel na czerni. Nad oknami pierwszego piętra na całej szerokości fasady pas z ornamentem plecionkowym, ciągnący się także przez całą elewację wschodnią. Kondygnację wyżej ornament w analogicznym układzie, obejmujący fasadę i boczną elewację. Składa się z wici roślinnej z wplecionymi ptakami, żaglowcami, flisakami. Także szczyt otrzymał groteskową dekorację składającą się z wici roślinnej, stylizowanych ryb i potworów morskich oraz kandelabrów. U nasady szczytu widzimy postać polskiego szlachcica oraz parę młodych mieszczan, kobieta trzyma w koszyku rybę. W centralnej części bóg mórz Neptun. Nad okrągłym okienkiem personifikacje wiatru, nawiązujące do napisu umieszczonego po bokach: po lewej: „I ty Trytonie i co morzem chiacie fale i wiatry na nas pamietaycie” oraz po prawej: „Stawcie nas znowu niechaj oglądamy Gdańsk od którego teraz odjeżdżamy”. Cytaty zostały zaczerpnięte z poematu Marcina Borzymowskiego, który w 1651 r. odbył podróż morską z Gdańska do Lubeki. Swoje jedyne dzieło zadedykował Gryzeldzie z Zamoyskich Wiśniowieckiej, matce przyszłego króla Polski. Epos Borzymowskiego został ponownie wydany w Gdańsku w 1951 r .

Sgraffitowa dekoracja przez silne zawilgocenie, zły odpływ wody, ale także zbyt dużą ilość barwnika, który spowodował osłabienie zaprawy, już w latach 70. XX w. uległa niemal całkowitej destrukcji. Uratowana została w 1974 r. dzięki gruntownej konserwacji prowadzonej przez Annę Koch pod nadzorem autorki projektu Hanny Żuławskiej. Profesor na podstawie zdjęć i inwentaryzacji wykonała karton i odtworzyła dzięki pomocy Zbigniewa Alkiewicza dekorację. Zmieniono także odcień fasady z ciemnoszarej na niemal czarną. Ostatnia renowacja została przeprowadzona w 2014 r.

Miejsce:  Dekoracja malarska powstała w ramach włączenia się artystów, reprezentowanych głównie przez nauczycieli i uczniów gdańskiej PWSSP,  w dzieło odbudowy zniszczonego w 1945 r. Głównego Miasta. Ul. Długa i Długi Targ zrekonstruowane zostały w pierwszej fazie odbudowy. Najcenniejsze kamienice starano się rekonstruować wiernie, pozostałym nadawano odpowiedni kostium stylowy, nawiązujący mniej lub bardziej do budynku sprzed 1945 r. Tak odtworzone pierzeje miały być tłem dla odbudowywanych zabytków.

Informacje o autorze: Hanna Żuławska – ur. w Warszawie w 1908 r., zm. w 1988 r tamże. Studia plastyczne skończyła w Warszawie, latach 1935–1937 przebywała w Paryżu. Po wojnie wraz z mężem Jackiem przybyła do Sopotu, gdzie stworzyli nowe środowisko artystyczne, tzw. grupę sopocką. Weszła do grona pedagogicznego nowo powołanej PWSSP w Gdańsku, na której wykładała do 1978 r . Obok dekoracji architektonicznych zajmowała się malarstwem sztalugowym i ceramiką artystyczną, odnosząc sukces na wszystkich tych polach. Jej postać łączy dwie najbardziej spektakularne powojenne odbudowy: Warszawy i Gdańska. Mozaiki, sgraffita i freski Żuławskiej zdobią warszawskie Stare i Nowe Miasto oraz gdańskie Główne Miasto. Jej kompozycje ozdobiły także wnętrza Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku, wykańczane w 1970 r. Sztukę monumentalną tworzyła nie tylko przy odbudowach, jej dzieła zdobią także Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową czy dworzec kolejowy w Gdyni. Duże sukcesy odniosła na polu ceramiki powołując tzw. grupę „Kadyny”, tworzoną przez ceramików projektujących dla rodzimych wytwórni.

Stan obiektu: dobry

Właściciel/opiekun: obiekt prywatny

Autor wpisu: Klaudiusz Grabowski